Lipozomal teknoloji, etken maddenin vücut içinde etkili bir şekilde dağıtımını sağlamak amacıyla hücreye benzer yapılar oluşturan bir teknolojidir. Bu yapılar, lipozom kürecikleri olarak adlandırılır ve etken madde (örneğin demir minerali, C vitamini veya D vitamini gibi) çift katlı fosfolipid tabakasıyla çevrelenir.
Fosfolipidler, vücudumuzdaki hücre zarlarının temel bileşenleridir. Dolayısıyla lipozomal kürecikler, doğal hücre zarlarını taklit ederler. Etken maddenin dışını saran fosfolipid tabakası, vücuttaki enzimler veya pH seviyelerindeki değişiklikler nedeniyle etken maddenin bozulmasını engeller. Bu sayede lipozomal teknoloji, etkinin iyileştirilmesine ve süresinin uzatılmasına katkıda bulunur.
Lipozom terimi iki Yunanca kelimeden türetilmiştir: Lipit, yağ anlamına gelen ‘Lipos’ ve gövde anlamına gelen ‘Soma’. İlk kez 1961 yılında Dr. Alec D. Bangham tarafından keşfedilen lipozomlar, 1964 yılında yayınlanmıştır. 1970’lerden bu yana, ilaç dağıtım sistemleri olarak potansiyel avantajları nedeniyle araştırılmıştır. Lipozomal teknoloji, 1995 yılında FDA tarafından onaylanan Doxil® ilacıyla kanser tedavisinde uygulanmıştır.
Lipozomal teknoloji, birçok avantajı nedeniyle kullanılır:
1. Etken maddenin emilimi ve etkinliği artar: Lipozomal yapılar, etken maddenin daha kolay ve etkili bir şekilde hücrelere ulaşmasını sağlar.
2. Stabilite artar: Fosfolipid tabaka sayesinde lipozomal kürecikler daha stabil hale gelir, bu da etken maddenin bozulmasını önler.
3. Yan etki oluşumunu engeller: Lipozomal teknoloji, etken maddenin doğrudan hedeflenen hücrelere ulaşmasını sağlayarak yan etkileri azaltır.
4. Biyolojik olarak uyumludur: Lipozomal kürecikler, toksik olmayan ve vücutta tamamen parçalanabilir yapıya sahiptir.
5. Aktif hedeflemeye imkan sağlar: Lipozomal teknoloji, etken maddenin belirli hücrelere veya dokulara hedeflenmesini sağlayabilir.
LIPOZONE ürünleri, doğal lesitinlerden elde edilir ve patentli lipozomal teknoloji kullanılarak üretilir. Bu patent sayesinde bütünlüğü bozulmayan ve sızdırmaz lipozomlar elde edilir. Patentin ayrıştırdığı üç önemli özellik şunlardır:
1. pH stabilitesi: Lipozomal kürecikler, vücuttaki farklı asit seviyelerinde (örneğin kuvvetli asidik mide veya kuvvetli bazik bağırsak) bozulmadan kalır.
2. Partikül boyutu stabilitesi: Patentli lipozomal kürecikler, 100-200 nm arasında standardize edilir.
3. Zeta potansiyeli: Lipozomal kürecikler, kalsiyum karbonat ile kaplanarak pozitif yük oluşturur. Bu çekim, lipozomların hücrelere daha etkili bir şekilde ulaşmasını sağlar.
*Lipozomal teknoloji, uzun yıllardır araştırılan ve kullanılan, doğal bileşenlere dayanan bir teknolojidir.
*Lipozomal teknoloji, etken maddenin emilimini artırırken yan etki oluşumunu azaltır.
*Etkili bir lipozomal teknolojide, lipozom küreciğinin pH stabilitesi, partikül boyutu ve zeta potansiyeli önemlidir.
1. Hea, H., Lua, Y., Qia, J., Zhub, Q., Chenb, Z. & Wu, W. (2019). Adapting liposomes for oral drug delivery. Acta Pharmaceutica Sinica B, 9(1), 36-48.
2. Guimaraes, D., Cavaco-Paulo, A. & Nogueira, E. (2021). Design of liposomes as drug delivery system for therapeutic applications. International Journal of Pharmaceutics, 601, 120571.
3. Lila, A.S.A. & Ishida, T. (2017). Liposomal Delivery Systems: Design Optimization and Current Applications. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 40(1).
4. Hua, S. & Wu, S.Y. (2013). The use of lipid-based nanocarriers for targeted pain therapies. Frontiers in Pharmacology, 4(143). doi: 10.3389/fphar.2013.00143
5. Anwekar, H., Patel, S. & Singhai, A.K. (2011). Liposomes as drug carriers. International Journal of Pharmaceutics and Life Sciences, 2(7), 945-951.
6. Shade, C.W. (2016). Liposomes as Advanced Delivery Systems for Nutraceuticals. Integrative Medicine, 15(1), 33-36.
7. Sercombe, L., Veerati, T., Moheimani, F., Wu, S.Y., Sood, A.K. & Hua, S. (2015). Advances and Challenges of Liposome Assisted Drug Delivery. Frontiers in Pharmacology, 6, 286. doi: 10.3389/fphar.2015.00286
8. Akbarzadeh, A., Rezaei-Sadabady, R., Davaran, S., Joo, S.W., Zarghami, N., Hanifehpour, Y., Samiei, M., Kouhi, M. & Nejati-Koshki, K. (2013). Liposome: classification, preparation, and applications. Nanoscale Research Letters, 8(1), 102. doi: 10.1186/1556-276X-8-102
