Çinko Ne İşe Yarar?
Vücutta birçok reaksiyonun sonunda vücuda zararlı olan antioksidan maddeler oluşur. Özellikle sigara kullanımı gibi sağlığa zarar verici maddeler antioksidan oluşmasını artırır. Bu maddelerin vücuttan uzaklaştırılması ya da zararsız hale getirilmesi gerekir.
Antioksidan maddelerin uzaklaştırılması için belirli enzimler ve moleküller kullanılır. Vücutta üretilen süperoksit dismutaz adı verilen enzim, vücudun doğal antioksidanıdır. Bu doğal antioksidanın çalışabilmesi için mutlaka çinko mineraline ihtiyaç vardır. Çinko eksikliği durumlarında bu enzim tam çalışamadığı için vücudun antioksidan kapasitesi düşmektedir. Bu nedenle, vücudun antioksidan kapasitesini arttırmak ve koruma sağlayabilmek için çinko takviyesi kullanılması önerilir. 2
Çinko antioksidan etkisi sayesinde bağışıklık sistemi hücrelerini koruyarak hücrelerin aktivitelerini yerine getirebilmesine yardımcı olur. Böylece hastalıklara yakalanma riski azalır. Antioksidan etkinliğin haricinde bağışıklık sisteminin önemli bir grubu olan T lenfositlerin olgunlaşma süreci içinde çinko mineraline ihtiyaç vardır.2
Çinko kemik sağlığı için de önemli bir mineraldir. Özellikle kalsiyum, çinko ve magnezyum bir arada düzenli kullanıldığında, kemik mineral yoğunluğunun artırılmasına destek sağlar. Çocuk gelişimi üzerine yapılan araştırmalarda, çinko eksikliği yaşayan çocukların akranlarına göre boylarının kısa olduğu gözlemlenir. Çinko, yetişkinlerde ve spor yapanlarda genel kemik sağlığını, yaşlılarda ise kemik erimesi olarak bilinen osteoporoz tedavisini destekler. C vitamini, kolajen üretimi için gerekli bir vitamindir. Kolajen üretimi ise kemik gelişiminin önemli bir basamağıdır. Kemiğin gelişim prosesinde önemi olan C vitamini ve çinkonun bir arada alınmasının gelişim seyri üzerine pozitif etkisi olduğunu gösteren klinik çalışmalar vardır.6,8
Saç, tırnak ve cilt dokusunun ortak noktası keratin dokudur. Keratin dokunun sağlıklı olması bu üç dokunun da sağlıklı olmasını beraberinde getirir. Yapılan araştırmalar, çinko takviyesinin saç dökülmesinde ve tırnak kırılmasında azalma sağladığı gösterir. İşte bu yüzden çinko eksikliğine bağlı alopesi (saçkıran) görülen bireylerde çinko takviyesi ile saçlarda yeniden uzama sağlanabilir. Saç dökülmesi ile çinko eksikliği arasında güçlü bir korelasyon olduğunu gösteren çalışmalar da vardır.4
Cilt dokusu açısından değerlendirildiğinde ise çinkonun özellikle cilt onarıcı etkinliğe sahip olduğu için cildin yenilenmesine destek sağladığı biliniyor. Akne tedavisi gören bireylerde, akne sonrası ciltte kalan yaraların iyileşmesine destek olmak amaçlı çinko takviye önerilir.3
Çinko, boğaz bölümünün iç dokusuna tutunma kabiliyetine sahiptir, bu bölgeye tutunarak lokal olarak da etkinlik gösterebilir. Çalışmalar pastil olarak hazırlanmış formüllerin boğaz enfeksiyonlarının tedavisine destek olduğunu gösteriyor.5
Çinko özellikle iştah artışının desteklenmesinde de önerilir. Tat duyusunun çalışması için dil üzerindeki reseptörler (algaçlar) görevlidir. Bu reseptörler ancak çinko varlığında tam çalışır ve tüketilen gıdanın tadının algılanmasını sağlar. Özellikle iştahsızlık görülen çocuklarda çinko eksikliği olduğu görülmüş ve çinko takviyesi ile tada karşı duyarlılık yani ilgi arttığı için iştah artışı olduğu bildiriliyor. 8
Diyare (ishal) vakalarında da çinko takviyesi yapılır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kronik diyaresi olan çocuklara kaybettikleri mineral dengesini sağlayabilmek adına günlük 20 mg’a kadar çinko takviyesi önerilebilir.
Görüldüğü gibi çinkonun birçok kullanım amacı vardır. Çinko takviyesine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız en yakın sağlık profesyoneline sizin için uygun çinko takviyesini, kullanım önerisi ve süresini danışınız.
